نگاه ها در آثار «یوجین اسمیت»

یوجین اسمیت (Eugene Smith) که در نخستین تاپیک این تالار نیز عکسی از وی به نقد کشیده شد از نظر من تمرکز عجیبی روی نوع و عمق نگاه ها دارد. خود من حتی در عکس هایی از این هنرمند که به نوعی صورت اشخاص دیده نمی شوند هم ناخواسته به دنبال حالت چشم ها هستم و گویی این اختیار از سوی عکاس به من اجبار می شود.
با این مقدمه در این تاپیک قصد دارم تا سه چهار مورد (بسته به ادامه ی بحث) از عکس های این عکاس را با تمرکز به نوع نگاه تصویر شده، مطرح نمایم تا با سایر دوستان به تماشا و کنکاش آن ها بپردازیم. در کنار تفسیر نگاه ها در این آثار، از دوستان خواهش می کنم که نظرشان را به لحاظ تکنیکی و همین طور میزان تصنعی یا مستند بودن هر یک از آثار ارائه دهند.

نخستین اثر:
Wake of Juan Carra Trujillo

فایل پیوست 28773

با نظرتان به ویژه در خصوص این عکس موافقم...
شخصاً این عکس را برآیندی از نگاه های متفاوت می بینم که هر کدام به سویی نظر دارند و گویی بالین این شخص، بهانه ای برای رویاپردازی دنیای هر کدام از ملاقات کنندگان است.
نکته جالب دیگر، خود خوان کارا تروجیلو (شخص دراز کشیده) است که با وجود چشمان بسته اش، نوعی نگاه به عالم ماورا را القا می کند که شدیداً تآثیر گزار است و همان برآیند نگاه ها را را نشان می دهد.

به نظرم نور موجود در تصویر، زمینه تیره رنگ تصویر (حاصل از فضای اتاق، لباس انسان ها و مود سیاه و سفید) توجه بیننده رو به صورت سوژه ها و حالاتشون (و شاید نگاه اونها، که در حالتشون بی تاثیر نیست) جلب می کند.

نقل قول:

---

میزان تصنعی یا مستند بودن

---

نکته جالبی بود، شاید اگر نمی گفتید اصلا به این موضوع فکر نمی کردم، گرچه الان هم قادر به تصمیم گیری نیستم.

چیزی که به نظرم جالب هستش، و دوست دارم نظر شما و دوستان رو راجع بهش بدونم، اولا حضور فقط "زن" در تصویر هست، به عنوان تماشاگر مرگ. در ثانی، چهره سه زن جلویی، جوان تر از چهره سه زن پشتی به نظر میاد. همچنین از حالت سه زن پشتی (به خصوص دو زن سمت چپ) به نظر میاد در حال تسلی به دو زن جلوشون هستن.

نقل قول:

---

نوشته اصلی توسط ALI.Barutkub

گویی بالین این شخص، بهانه ای برای رویاپردازی دنیای هر کدام از ملاقات کنندگان است.
نکته جالب دیگر، خود خوان کارا تروجیلو (شخص دراز کشیده) است که با وجود چشمان بسته اش، نوعی نگاه به عالم ماورا را القا می کند که شدیداً تآثیر گزار است و همان برآیند نگاه ها را را نشان می دهد.

---

در مورد جمله ی نخست شما که خود جان کلام را در بر دارد و نیازی به توضیح یا پاسخ نیست.
در مورد دوم باید گفت حق با شماست و نورپردازی دقیق کار (و شاید تا حدی انتخاب زاویه ی عالی) هم به این موضوع کمک می کند. اصلاً آن مرگ دردناک، رخوت آمیز، ابدی و کسالت باری که در بسیاری آثار به تصویر کشیده می شود، این جا ظاهراً برای تنها کسی که صحت ندارد برای خود مرده است.

نقل قول:

---

نوشته اصلی توسط mehran_sh_t

چیزی که به نظرم جالب هستش، و دوست دارم نظر شما و دوستان رو راجع بهش بدونم، اولا حضور فقط "زن" در تصویر هست، به عنوان تماشاگر مرگ. در ثانی، چهره سه زن جلویی، جوان تر از چهره سه زن پشتی به نظر میاد. همچنین از حالت سه زن پشتی (به خصوص دو زن سمت چپ) به نظر میاد در حال تسلی به دو زن جلوشون هستن.

---

بله، ظاهراً زن ها خواه به دلیل این که اغلب پس از مرد ها می میرند (آمار دقیقی ندارم و این فقط برداشت من است) و خواه به این دلیل که در بروز احساسات خود پیچیده تر و در این موارد برون گراتر هستند، سوگوارن اصلی مراسم خداحافظی از مرده (یا همان تماشاگر مرگ که شما به زیبایی به کار گرفته اید) هستند. اضافه کنم که ساختار خانواده در پیکره ی سنتی اسپانیا قرابت زیادی هم با ما در ایران دارد و این موضوع به من به عنوان مخاطب ایرانی شاید یک نوع حس تشابه سازی را میان نگاه های زنان در این تصویر و آن چه که در پیرامون خود دیده ام ، القا می کند.
این نکته ی دوم را به خوبی تشخیص دادید و اصلاً همین مسئله هم بود که جرقه ی تصنعی بودن این عکس را در ذهن من هم ایجاد کرد و با توجه به نوع نگاه این سه (به خصوص نفر وسط) با خود می اندیشیدم که تصویر با این چیدمان قصد ایجاد حالت روایی هم داشته است.

در کل، کادربندی محشر و نورپردازی هوشمندانه ی عکاس به علاوه ی انتخاب به جای نگاتیو با توجه به عمق نگاه های مورد نظر، این عکس را به یک نقاشی گونه ای تبدیل کرده که گویی نگارگر آن ساعت ها وقت گذاشته تا مثلاً چیزی در ردیف شام آخر و کارهای روایی از آن دست خلق کند.

اما دومین اثر:
Polish harpsichordist Wanda LANDOWSKA

فایل پیوست 29375

پیش از نقد از دوستان خواهشی دارم و آن این که هر کدام نسخه ی معتبر تری از این عکس (به لحاظ ویرایش) سراغ دارند، معرفی کنند.

لینک و عنوان عکس، اصلاح شد:

Guardia Civil (Spanish Civil Guard), 1950

فایل پیوست 29391

پی نوشت: اشتباهی در پست قبل رخ داد که تصحیح شد. اول تصمیم داشتم تا عکس نوازنده ی لهستانی (Polish harpsichordist Wanda LANDOWSKA) را قرار دهم و بعد نظرم عوض شد که در نتیجه عنوان عکس و محتوای آن هم خوانی نداشت. از مدیریت برای حذف به موقع عکس تشکر می کنم.
در ضمن، درخواست من همچنان همان قبلی است: پیش از نقد از دوستان خواهشی دارم و آن این که هر کدام نسخه ی معتبر تری از این عکس (به لحاظ ویرایش) سراغ دارند، معرفی کنند.

چه سایه هی جالبی داره

نقل قول:

---

پیش از نقد از دوستان خواهشی دارم و آن این که هر کدام نسخه ی معتبر تری از این عکس (به لحاظ ویرایش) سراغ دارند، معرفی کنند.

---

فکر می کنم اگر دوستان عکسی داشتند، تا بحال اطلاع داده بودند. منتظر خواندن نقد شما هستم ... :)
به نظر عکس دوم عکس سخت تری هستش!

سلام دوباره؛
جناب شیخ الاسلامی عزیز، پیش تر از این که مدتی کلام شما بی پاسخ ماند عذرخواهی می کنم. مدتی درگیر بودم و فرصت کافی برای فعالیت در تالار را نداشتم.
و اما در مورد این تصویر:
نخستین چیزی که در ذهن من متجلی می شود، یک وحشت از نوع هراس از ناشناخته هاست. ببیند، این سه سرباز نمادی از دیکتاتوری هستند. هر سه به جایی نگاه می کنند و اگر چه من در تصنعی بودن این تصویر تردید ندارم اما باز هم می هراسم از جایی یا چیزی که آن ها نشانه گرفته اند. عکس هم ساختگی باشد، موقعیتی که این ها داشتند و آن لباس ها و این نگاه ها، چیز دیگری می گوید.
عکاس از دو عنصر به نظر من برای ایجا هراس استفاده کرده است: نخست استفاده از نور آفتاب در قوی ترین ساعات تابش که گویی حرم درگیری از نوع اسپانیایی را به بیرون می تراود و دوم مخفی ساختن رابطه ی این سه تن با محیط اطرافشان. شما فقط انسان می بینید و نگاه. این سه با آن نگاه های جستجوگر در پی انداختن این عکس (آن گونه که روایت می شود و چندان هم دور از ذهن نیست)، ممکن است هر کاری بکنند و این ناشناختگی بر هراس القایی عکس می افزاید. من بعید می دانم که اگر تصویر مستقیمی از ضرب و شتم یک بی گناه توسط این سه تن جایگزین این کادر و فضا می شد، تا این حد اختناق نظامی را القا می کرد (دست کم برای من این طور است).

حال می خواهم تک تک این ها را تنها از طریق چیدمانشان در کنار هم قضاوت کنم. اگر چه قضاوت کردن، آن هم از این فاصله کار درستی نیست ولی حس می کنم که این سه تن، نماد هستند و عکاس، خود مرا به قضاوت نگاه و شخصیت آن ها می خواند تا داستانی که شاید خود او از شخصیت هر کدام برای خود ساخته، دریابم:

نفر جلویی که فرمانده ی این دسته است، به نظر مصمم و جدی می رسد. ما برق چشمان وی را نمی بینیم اما نگاهش کاملاً گویاست (و این جاست که بار دیگر یک نگاه در کار یوجین اسمیت به درستی انتخاب شده و در زاویه ای صحیح قرار گرفته تا چیزی بگوید). اما من از این مرد خیلی نمی ترسم (چرا؟).
نفر وسط به نظر با تجربه و کاملاً گوش به فرمان می رسد و با وجود زیر دست بودن، من از وی بیش از فرمانده اش می ترسم. سن و سالی از او گذشته و بعید است که تحت تأثیر تحولات روحی قرار گیرد.
اما نفر آخر از همه مهم تر است. من از او بیش از همه می ترسم. با آن تفنگ و این موقعیت و آن نگاه شیطنت آمیز، هر کاری از وی ساخته است. کوچک و حقیر به نظر می رسد اما قدرت در دست دارد و چنین فردی معلوم نیست با قدرتش چه ها که نکند.

از نظر فنی هم کار، نورپردازی و کادربندی ماهرانه ای دارد. تنها عنصر مزاحم سایه ای است که روی سینه و کتف دو نفر پشتی افتاده و من دلیلی جز محدودیت های عکاس برای خلق این عکس، برای آن نمی بینم. این را از بی اعتنایی سربازان به عکاس (جز نفر آخر که نیم نگاهی به دورین دارد) حدس می زنم.

با سلام
در ادامه بحث این تاپیک و با اجازه از آقای آصفی، پیشنهاد می کنم عکس زیر رو مورد بررسی قرار بدیم.

فایل پیوست 35125

نام عکس اگر اشتباه نکنم: minamata

ميناماتا(minamata) آخرين كتاب يوجين اسميت فقيد،با همكاري همسرش آيلين ،روايت مبارزه ماهيگيران و كشاورزان ژاپني است با شركت چيسو،كه آگاهانه دريا را آلوده ميكردند و در نتيجه ساكنان منطقه كه از صيد ماهي امرار معاش مينمودند در اثر جيوه دچار مسموميت مي شدند.اين اثر نمونه اي است بارز از دسته بندي عكسهاي ارزيابي اخلاقي .بر روي جلد كتاب با حروف درشت نوشته شده ((داستان مسموميت يك شهر و مردماني كه و پايداري دليرانه را برگزيدند)) و جمله اي كه ارزيابي اخلاقي عكس است و در مقدمه گفته:
اين كتاب بي طرفانه نيست ،از سر شوريدگي آفريده شده است.
تري برت(1990)نقد عكس،ترجمه اسماعيل عباسي وكاوه ميرعباسي،تهران(1391)نشر مركز،ص 106

لذا اين عكس توصيف ميكند -بعضي افراد توضيحات علمي و برخي ميكوشند تفسير كنند-اما،وجه مشخصه اين عكس اين است كه ناقل قضاوتي اخلاقي است.جنبه اي از حيات اجتماعي را نكوهش ميكند.

با دانستن داستان عکس* تصویر (ظاهرا) مردی در حال احتضار را در آغوش زنی نشان می دهد. نخستین چیزی که به چشم می آید صورت زن است، و سپس دنبال کرد نگاه وی که چشم بیننده را به صورت مرد هدایت می کند، و سپس امتداد نگاه را به به بدن مرد و دوباره به صورت مرد و چشمان (نگاه) وی می برد. اینها به دلیل نورپردازی مناسب عکس و حالت دو شخص است.
یکی از زیبایی های عکس به نظر من نگاه دو شخص است. نگاه زن زنده است، به نظرم حالت ناراحت توام با امید را دارد، انگار که انتظار پاسخی از مرد را دارد. نگاه مرد ولی زنده نیست، با اینکه به سمت مشخصی نگاه می کند، می دانیم در آن سمت اتفاقی نیفتاده است. معمولا عکس لحظه ای را نشان می دهد، که همه چیز در آن ثابت است، ولی در این ثبات، چشم های مرد است که ثابت است، بی حرکتی را می شود از آن حس کرد.





* قبل از اینکه داستان عکس را بدانم، فرد را دچار معلولیت ذهنی و جسمی می دانستم، گر چه هنوز فکر می کنم همینطور است.

سلام به شما؛
بار نخستی که این اثر را دیدم به یاد مجسمه ی مرمر تراش عیسی مسیح در آغوش مریم مقدس اثر مایکل آنجلو (میکل آنژ) افتادم و فکر می کنم دور از ذهن نباشد اگر ادعا کنم شاید اسمیت حین خلق این اثر، نیم نگاهی به آن اثر هم داشته است. از این منظر این عکس برایم یک آفرینش نقاشی گونه بود که قرار بود یک زشتی را به زیبایی یادآوری کند و احساس برانگیزد؛ همین!

اما حالا که داستان آن را می خوانم می بینم فارغ از این ها، این اثر ارزش دیگری هم دارد. این اثر، ثمره ی بردباری و آزادگی یک هنرمند است که به خودش مشقت می دهد تا رنج مردمانی که ظاهراً از نژاد (؟) او هم نیستند را بازگو کند. این که هنرمند چه اندازه باید رسالت مدار باشد و ... بحثی است که نه می خواهم وارد آن شوم و نه در پی القای آن هستم که در این مجال جای آن نیست. منظور من تنها این است که این کار کار ارزشمندیست که وامیداردمان تا دور از نگاه های سمبلیک، به قضاوت هم بنشینیم. قضاوتی که البته همپای شوریدگی خالق اثر است نه از روی شنیدن حرف طرفین دعوا. قضاوتی که در آن، طرف مغلوب اغلب در سمت حق است. اما با این حال داشتن چنین پس زمینه های عاطفی حتی اگر چندان از روی منطق هم نباشد باز به نظر مفید است و باز خورد خود را جای دیگر خواهد داشت.
به لحاظ روایی و در راستای عنوان این تاپیک آن چه نظر مرا جلب می کند نگاه پخته، باتجربه و تا حدی محزون مادریست که به چشمانی که او را نمی نگرند، زل زده است. همان چشمان بی حالت معروفی که در افراد معلول هست و بسیار دیده ایم. ماجرای عکس در حمام اتفاق می افتد اما خبری از نظافت و ماجراهای حمام نیست. این حمام به نظر من به دو علت انتخاب شده: 1- آن که اوج نازیبایی پیکر مرد و صعب ترین لحظات زندگی با چنین فردی را به نمایش بگذارد و 2- آن که یک حالت شناوری در هر دو کاراکتر ایجاد کند که می توان اهداف معنایی و/یا فنی را برای آن متصور بود. ظاهراً دقایقی پیش از شروع فرآیند شستن بدن است و عکاس چنین روایت می کند که:

ببین! این موجود بی حالتی که می بینی به واسطه ی این عشقی که در نگاه طرف مقابلش می بینی، از یک انسان زاده شده و چنان که مادرت در تو می نگرد، مادر او هم یه وی عشق می ورزد و او هم چون تو یک انسان است و به واسطه ی این وجه مشترک با وی ارتباط بگیر. حالا که برای او به عنوان یک انسان ارزش قائل شدی، دوباره نگاه کن و ببین که این انسان، بی اختیار خود چه زشت و ناهمگون زاده شده! این زشتی، شاهکار طرف اول دعواست که تو را فرامی خوانم هم داستان با من و بی آن که سخن او را هم بشنوی به من اعتماد کنی و سرزنشش کنی! او را و هر آن که چون او خواهی دید!
فعلاً فقط همین به ذهن من می رسد و امیدوارم که با شنیدن نظرات سایر دوستان به خصوص خود شما که عکس را قرار دادید، جناب دکتر روشن و احمد آبایی عزیز، دریچه های تازه ای هم به این عکس زیبا برای من و سایرین باز شود.

نقل قول:

---

همان چشمان بی حالت معروفی که در افراد معلول هست و بسیار دیده ایم.

---

به نظرم یکی از نقاط قوت عکس همین چشمها هستند، که در عین حال که به قول شما بسیار دیده ایم باز هم نمی توان نگاه را از آنها برداشت، هر چقدر در تصویر بچرخیم، باز به همین نگاه می رسیم، و این باعث احساس نزدیکی بیشتر و انتقال حس عکاس به بیننده می شود.

با سلام به دوستان
استفاده از ابهام چه در موضوع و چه در فرم و چه در بیان حس می تواند بخشی از نادانسته ها را به دانسته های بیننده و حتی خود عکاس اضافه کند.به نظر من هدف عکاس به چالش کشیدن حس و دانایی و دانسته های بینده از فرم و حس می باشد.هرچند این فرم و حس ساختگی باشد.و القای این حس که چقدر باید خوشبخت باشد بیننده ای که در قالب سوژه ی عکس نیست.لذا به نظر میرسد که جدی گرفتن خود عکس گاها در رتبه ای پایین تر از خود ایجاد کننده ی عکس قرار میگیرد.

با سلام به دوستان
در رابطه با عکس دوم با ید بگویم که گاها پرسپکتیو فنی منظورم همان چیزی است که در عکاسی بوسیله تنظیم عمق میدان ایجاد میشود . و یا پرسپکتیوی که در خود موضوع عکاسی وجود دارد مانند عکاسی از ریل ها با عث ایجاد نوعی زیبایی از لحا ظ زیبایی شناختی عکس میشود .اما نوعی پرسپکتیو مقامی در میناتور های ایرانی وجود دارد که مقام بالاتر در بالای تصویر و مقام پایینتر در پایین تصویر و با یک نسبت کشیده میشود .
به نظر من شاید هم درست نباشد .اما عکاس این عکس نوعی پرسپکتیو مقامی در افق و نه در طول مد نظرش بوده است .

با سلام به دوستان
گاها پرسپکتیو فنی منظورم همان چیزی است که در عکاسی بوسیله تنظیم عمق میدان ایجاد میشود . و یا پرسپکتیوی که در خود موضوع عکاسی وجود دارد مانند عکاسی از ریل ها با عث ایجاد نوعی زیباییاز لحا ظ زیبایی شناختی عکس میشود .اما نوعی پرسپکتیو مقامی در میناتور های ایرانی وجود دارد که مقام بالاتر در بالای تصویر و مقام پایینتر در پایین تصویر و با یک نسبت کشیده میشود .
به نظر من شاید هم درست نباشد .اما عکاس این عکس نوعی پرسپکتیو مقامی در افق و نه در طول مد نظرش بوده است .