3 فایل پیوست
Sigma SD1 دوربینی که قاعده ی بازی را عوض کرد!
یه چند وقتی بود رفته بودم تو کار مسائل تکنیکی و فنی دوربین های DSLR و کلا مسائل و مفاهیم عکاسی که با علم فیزیک درهم آمیخته. تو همین جستجو ها و تحقیق ها با یه سری از محدودیت های دوربین های دیجیتال آشنا شدم که تقریبا برام مایوس کننده بود! اینکه DSLR های امروزی چقدر با آنچه تو ذهنم «عالی و بی نقص» فرض می کردم فاصله دارند. یه شب در حین همین جستجوها و وبگردی ها و خوندن مقالات مختلف بودم که به یه چیزی برخوردم که تو این همه نا امیدی بسی امید بود و حالمو خوش کرد! حالا نه اینکه شما رو شوکه کنه! (البته منو شوکه کرد!) ولی حتما برای کسایی که خبر نداشتند جالبه. این شد که تصمیم گرفتم بعد از کسب اطلاعات لازم و کافی دربارش یه مقاله بنویسم. اول خواستم با همین لحن خودمونی کل مقاله رو بنویسم که دیدم اصلا خوندنش رو سخت میکنه و یه جورایی به دلم ننشست. واسه همین همونطوری به سبک کلاسیکش با لحن رسمی روزنامه ای نوشتم. از اونجایی که این مقاله توضیحات و اطلاعات پیش زمینه ای زیادی می خواد و بیان همشون تو یه پست خیلی طولانی میشه (و از حوصله ی همه خارج) ، مقاله رو 2 قسمتیش کردم. حالا این قسمت اولشه که تقدیم می شه به دوستان علاقه مند به عالم عکاسی.
فکر می کنید بالاترین رزولوشن یعنی همان تفکیک پذیری عکس های دیجیتال حاصل کدام دوربین دیجیتال است؟ DSLR های حرفه ای نیکون؟ یا کانن؟ یا سونی؟ نه هیچکدام!
شاید نام برند سیگما را شنیده باشید. اکثرا با شنیدن اسمش یاد لنزهای دوربین های اس ال آر می افتیم. درست هم هست. عمده فعالیت این شرکت ژاپنی از بدو تاسیس تا کنون در زمینه ی ساخت لنز های دوربین های آنالوگ و دیجیتال بوده است. اما این همه ی ماجرا نیست. در فوریه 2002 سیگما اولین دوربین دیجیتال SLR خود را معرفی کرد. دوربین SD9 که یک تفاوت عمده با تمام دوربین های DSLR آن زمان داشت (البته این تفاوت همچنان برقرار است) و آن هم استفاده از سنسور FOVEON X3 برای اولین بار در یک دوربین دیجیتال بود. در واقع عمده تفاوت آن بزرگترین برتری و مزیت آن دوربین نیز محسوب می شد. درباره ی علت برتری این سنسور به طور مفصل در قسمت دوم این مقاله صحبت خواهد شد. در اینجا اجمالا به ذکر این نکته بسنده می کنیم که سنسور FOVEON X3 از روشی مبتکرانه و جدید برای پردازش اطلاعات دریافتی (رنگ و نور) بهره می برد. در حال حاضر اکثر سنسورهای دوربین های دیجیتال در جمع آوری اطلاعات رنگ و نور از فیلتر های بایر استفاده می کنند. در این روش هر پیکسل تنها می تواند شدت رنگ یکی از رنگ های اصلی (قرمز ، سبز و آبی) را ثبت کند و برای بدست آوردن رنگ واقعی هر پیکسل باید از پیکسل های همسایه خودش کمک بگیرد. در واقع با این روش رنگ هر پیکسل تنها «تخمین» زده می شود. اما با تکنولوژی نوین FOVEON هر پیکسل قادر خواهد بود تمام هر سه رنگ اصلی را دریافت کند و در نتیجه ترکیب آنها رنگ «دقیق» آن پیکسل را تعیین کند. نتیجه ی کار شفافیت ، رنگ های واقعی و رزولوشن فوق العاده بهتر عکس های گرفته شده با این سنسور است.
اما SD9 تنها دارای 3.4 مگاپیکسل بود. موضوعی که بی شک باعث عدم استقبال و توجه به این دوربین می شد. بعد از آن سیگما دوربین های SD14 ، SD10 و SD15 را ارائه کرد که از حیث اندازه ی عکسهای گرفته شده همچنان از دوربین های سازندگان معروف و پرسابقه ای چون کانن و نیکون بسیار عقب بود. برای مثال SD15 در نهایت قادر است عکس هایی با اندازه ی 2460x1760 ثبت کند. البته این کار دلیل داشت. تولید دوربین هایی با سنسورهای بزرگتر و با پیکسل های بیشتر به شدت بر قیمت این دوربین ها اثر می گذاشت و قیمت آنها را به طور نجومی بالا می برد. در حال حاضر SD15 قیمتی در حدود 1000 دلار دارد و با اینکه خیلی بالا نیست اما هنوز هم با دوربین های کانن و نیکون که با قیمت پایین تر امکانات و پیکسل های بیشتری را ارائه می دهند قابل مقایسه نیست. اما سرانجام سیگما دل به دریا زد و در سپتامبر 2010 مهمترین دوربین DSLR خودش را بدون توجه خاص به قیمت تمام شده و فقط با هدف ارائه ی دوربینی که از لحاظ اندازه ی عکس های گرفته شده دیگر شوخی به حساب نیاید ارائه کرد. این دوربین SD1 بود که در زمان ارائه اش قیمتی در حدود 9700 دلار آمریکا داشت (که البته قیمت کنونی آن به 6899 دلار تقلیل یافته است). در آن زمان SD1گران قیمت ترین DSLR جهان بود که تا آن زمان ساخته شده بود. این دوربین از لحاظ اندازه ی عکس های گرفته شده جهش بسیار خوبی برای سیگما محسوب می شد و با سنسور 15 مگاپیکسلی خودش در میان رقبا خودی نشان داد. البته با قیمتی که باورکردنی نبود! در اینجا لازم به ذکر است که تعداد پیکسل های این دوربین درواقع چیزی بیش از 3 برابر مقدار ذکر شده یعنی 48 مگاپیکسل است. اما با توجه به ساختار خاص سنسور FOVEON X3 اندازه ی عکس های به دست آمده برابر با 15 مگاپیکسل خواهد بود که در قسمت دوم مفصلا علت این امر و ساختار این سنسور به طور کامل تشریح خواهد شد.
فایل پیوست 20914
حالا دیگر توجه ها به این دوربین جلب شده بود. دوربینی که ادعا می شد شارپنس و رزولوشن عکاس های گرفته شده با آن قبلا توسط هیچ دوربین دیگری دست یافتنی نبود. این ادعا تا حد زیادی درست است. هرچند که SD1 از لحاظ امکانات خیلی ضعیف تر از دوربین های سازندگان دیگر است و حتی شاید در نگاه اول در مقایسه با مدل های سازندگان دیگر در آن محدوده ی قیمت ، «قرون وسطایی» به نظر آید! اما از لحاظ تفکیک پذیری و شفافیت عکس های گرفته شده با آن بی شک از قوی ترین مدل های کانن و نیکون قوی تر است و باز هم عامل تعیین کننده در این برتری سنسور FOVEON X3 است که تکنولوژی انحصاری اش باب جدیدی را در ساخت سنسور های دوربین های دیجیتال گشوده است. اسکلت این دوربین از جنس آلیاژ منیزیم است که ضمن وزن کم استحکام بیشتری به بدنه می بخشد و اجزای داخلی دوربین را در مقابل نفوذ گرد و غبار و رطوبت ایمن می سازد. سیگما حتی از این هم پا را فراتر نهاده و برای اطمینان بیشتر روی سنسور را با پرده ی محافظ گرد و غبار پوشانده به طوری که به هنگام تعویض لنز از نشستن غبار به روی سنسور جلوگیری می کند. در اینجا برای آشنایی بیشتر با این دوربین به ذکر برخی از مهمترین ویژگی ها و امکانات آن می پردازیم.
سنسور FOVEON X3 با اندازه ی 23.5x15.7mm (ضریب برش 1.5x) از نوع CMOS
نسبت تصویر 3:2
نهایت اندازه ی تصاویر گرفته شده: 4800x3200
ثبت تصاویر 12 بیتی با فرمت RAW در 3 حالت High ، Medium و Low
ثبت تصاویر با فرمت JPEG در 6 حالت
ثبت تصاویر با فرمت RAW و JPEG به طور همزمان
سرعت عکس برداری پی در پر: 5 عکس در حالت high و 6 عکس در حالت medium
دارای پورت USB 2.0 و Video out
نوع کارت ذخیره: Compact Flash Type I
سیستم فوکوس خودکار 11 نقطه ای
سرعتISO: از 100 تا 6400
حالت براکتینگ خودکار 3 تا 5 فریم در فواصل 1/3
سرعت شاتر: 30 ثانیه تا 1/8000 ثانیه و حالت bulb
LCD از نوع TFT به اندازه 3 اینچ و دقت 460.000
باتری لیتیوم یونی قابل شارژ
وزن: 700 گرم (بدون باتری)
حتما با خواندن مشخصات دوربین خودتان کم و بیش به ضعف های آن پی برده اید . علی رغم کیفیت فوق العاده تصاویر ، این دوربین در مواردی نتوانسته انتظار ها را پاسخگو باشد. شاید قیمت بالای آن را ضعف اصلی این دوربین بدانید. اما این مسئله نسبی است. سیگما در تبلیغاتش این دوربین را جایگزینی برای دوربین های دیجیتال Medium format که قیمت بسیار بالایی دارند معرفی کرده است که در قیاس با قیمت و کارایی آن دوربین ها ، SD1 قیمتی کاملا متعادل و همچنین کارایی بهتری دارد. اما به هر حال بعضی از مهمترین ضعف های این دوربین در ادامه آمده است.
فایل پیوست 20915
یکی از ضعف های مهم SD1 نویز بالای تصاویر در سرعت های بالای ISO است. این دوربین تا سرعت ISO 800 کیفیت قابل قبولی را در کنار نویز کم ارائه می دهد اما در ISO های بالاتر میزان نویز تصاویر بشدت افزایش می یابد که تصاویر بدست آمده را عملا غیر قابل استفاده می کند. (این یکی از دلایلی است که خریداران این دوربین را بیشتر کسانی تشکیل می دهند در کار عکس های تبلیغاتی هستند و در محیط های آتلیه ای و کاملا کنترل شده از لحاظ نور کار می کنند. در هر حال کارایی این دوربین در شب بسیار پایین است.)
کیفیت پایین LCD ، نبود امکان Live Viewing و نبود امکان فیلمبرداری از دیگر ضعف های این دوربین محسوب می شود.
همچنین مسئله ی دیگری که ممکن است عکاسان حرفه ای را در مورد خرید این دوربین دودل کند عدم امکان استفاده از لنز های کانن و نیکون در این دوربین است. با توجه به مانت اختصاصی سیگما (SA) تنها لنز های ساخت سیگما که در قیاس با لنز های پیشرفته و پرقدرت نیکون و کانن درجه 2 حساب می شوند در این دوربین قابل استفاده است.
هرچند که قیمت بالا و برخی دیگر از ضعف های این دوربین ممکن است خریداران معمولی دوربین های دیجیتال را فراری دهد. اما حرفه ای هایی که اولویت اولشان کیفیت است و بس را جذب خودش می کند. از زمان تولد دوربین های دیجیتال در اواسط دهه ی 1990 تا کنون شاهد پیشرفت های زیادی در این صنعت رو به رشد بوده ایم. جنگ مگاپیکسل اگرچه در ابتدا منطقی و مطلوب بود اما رفته رفته به معیاری غلط در تعیین خوب بودن و یا بد بودن دوربین های دیجیتال تبدیل شد. حتی تا زمان حال که دیگر دوربین هایی با مگاپیکسل های بالا به اندازه ی کافی وجود دارد این جنگ همچنان برای جذب مشتری های عادی (و نه حرفه ای) ادامه دارد. چیزی که شرکت های بزرگ سازنده تجهیزات دیجیتال از آن غافل مانده اند نوآوری در تکنولوژی های ساخت دوربین های دیجیتال بود. البته نوآوری های بسیاری صورت گرفته که همگی ستودنی است اما این نوآوری ها عمدتا در سطح بنیادین و تغییرات در تکنولوژی هایی که کیفیت دوربین های دیجیتال را متحول کند نبوده است.
سخن آخر:
از اولین دوربین های دیجیتال تا آخرین مدل های آن در حال حاضر اکثر قریب به اتفاق دوربین های دیجیتال از سنسورهایی استفاده کرده اند که در اصل تک رنگ است و برای اینکه بتواند رنگها را تولید کند نیاز به فیلترهای رنگی دارد که نتیجه ی کار هرچند قابل قبول ولی با آنچه که «عالی» تصور می شود فاصله دارد. فاصله ای که با تکنولوژی کنونی در ساختمان سنسور این دوربین ها غیر قابل جبران می نماید. سیگما با معرفی اولین دوربین دیجیتال جهان که از سنسور تمام رنگی استفاده می کرد و قادر بود تمام سه رنگ اصلی را در هر پیکسل به طور دقیق اندازه گیری کند تحولی بزرگ به سوی کیفیتی بالاتر در تصاویر دیجیتال ایجاد کرد. SD1 به عنوان جدیدترین مدل این تحول دوربینی است برای خواص و عمده علت آن قیمت بالای آن است.
اما علت دیگر این است که افراد عادی و معمولی که زیاد خود را درگیر جزئیات تکنیکی دوربین های دیجیتال نمی کنند (و برای خیلی ها اصلا ضرورتی هم ندارد) اصولا تفاوت بین کیفیت بالاتر و کمی پایین تر برایشان آنقدر نیست که هزینه ی گزافی را برایش بپردازند. از این رو خواص مورد نظر من عکاسان حرفه ای است که حاضر اند برای اندک افزایش کیفیت هزینه های بالایی را صرف کنند. این افراد مطمئنا از LCD کم کیفیت و نبود امکان فیلمبرداری گله نخواهند کرد. حتی از نویز بوجود آمده در ISO های بالا هم دلخور نخواهند شد چراکه اصولا آنها به ISO های پایین برای افزایش حداکثری کیفیت عکس هایشان عادت کرده اند. البته این عکاسان حرفه ای طبیعتا عکاسان ورزشی و کسانی که در نور کم و از صحنه های پرتحرک عکس برداری می کنند را شامل نمی شود. (در بسیاری از موارد در عالم عکاسی برای رسیدن به یک منظور خاص مجبوریم یک چیز را فدای دیگری کنیم)
بالاخره باید یک نفر علیه وضعیتی کنونی قیام می کرد حتی اگر به قیمتی باشد که عموم مردم از آن گریزان باشند! چراکه اکثر تکنولوژی های متحول کننده در ابتدای راهشان با توجه به قیمت تمام شده ی بالایشان مخاطبان محدودی پیدا می کنند اما رفته رفته با آشنایی بیشتر مردم و بهینه سازی های صورت گرفته که در نهایت هزینه ی تولید را پایین خواهد آورد این تکنولوژی های جدید راهی به سوی بازارهای عمده جهانی پیدا می کنند.
SD1 دوربینی است در خور ستایش که بعد ها از آن و نسل های بعدی آن بیشتر خواهیم شنید. بی شک این دوربین و دوربین های بعدی سیگما نام این شرکت ژاپنی را بیش از پیش به عنوان تنها سازنده دوربین های دیجیتال با سنسورهای تمام رنگی در صنعت دوربین های دیجیتال مطرح خواهد کرد.
فایل پیوست 20916
عکس نمونه گرفته شده با SD1 در اندازه 100 درصد. توجه کنید به رزولوشن بالایی که در آن کوچکترین جزئیات هم از قلم نمی افتد.
برای دیدن عکس های نمونه ی بیشتر به لینک زیر مراجعه کنید:
Sample Photo Gallery | SIGMA SD1 : Special Contents