نقد عکس شماره ۳۴

[nmroshan]

سری سوم نقد عکس‌های منتشر شده در فروم را با نام خدا آغاز می کنیم.

به گمانم این‌گونه بحث‌ها می‌تواند باعث تشویق به تفکر بیشتر در مورد عکس‌ها گردد که مطمئنا این نوع برخورد ذهنی با عکس‌ها می‌تواند در پیشرفت عکاسی فرد نیز موثر باشد.

از سوی دیگر، نوشتن در مورد عکس‌ همواره ارزش‌مند است و این بحث‌ها می‌تواند تمرین خوبی برای نوشتن در مورد عکس باشد.

تحلیل عکس نیازمند مقدمات و مطالعه است. همین جا از دوستانی که بحث‌های قبلی ( ۳۳ نقد قبلی) را ندیده‌اند، دعوت می‌کنم که به تدریج آن مباحث را مطالعه کنند که حاوی نکات آموزشی و نمونه نقدهای متنوعی است. مطالعه مجدد آن مباحث برای سایر دوستان علاقمند نیز بی‌فایده نخواهد بود.

اما ذکر این نکته نیز لازم است که من و اکثر دوستان در ابتدای راه نقد صحیح عکس هستیم. این واقعیت دو نکته را یادآور خواهد بود که اولا بدانیم راه پیشرفت در این ورطه (که فواید آن برای علاقمند عکاسی زیاد است و شاید یکی از قدم‌های ضروری برای پیشرفت باشد) با مطالعه و تلاش همراه خواهد بود و ثانیا نباید از نوشتن بهراسیم. خواندن نقدهای دیگران مفید است اما کافی نیست. این جا، فرصت خوبی فراهم است که بدون نگرانی، تمرین نوشتن خود را شروع کنیم. اینکه بتوانیم چیزهایی را که در مورد عکس می‌فهمیم، به صورت متن درآوریم.

دقت کنید که همه ما می‌توانیم چیزهایی در مورد عکسها بفهمیم اما قدم مهم، تبدیل آنها به متن نوشته شده است که اگر انچام نشود، تقریبا در ورطه نقد کار باارزشی انجام نشده است.

-----------

سعی می‌شود که برنامه نقد عکس را به صورت منظم و هفتگی پیش ببریم. در ابتدای هفته، یک عکس برای نقد انتخاب می‌شود و در طول هفته، کاربران محترم فرصت خواهند داشت که نقدهای خود را در مورد عکس بنویسند. در پایان هفته، جمع‌بندی نقد و احیانا معرفی نقدهای برتر انجام خواهد شد. ممکن است برخی هفته‌ها، برنامه‌ای نداشته باشیم.

همین جا از تمام دوستانی که در دوره‌های قبلی نقد عکس ما را همراهی می کردند تشکر می‌کنم. همچنین از دوستانی که در زمان توقف این بحث‌ها، مرتبا شروع مجددش را یادآوری می‌کردند، ممنونم.
مطمئنا این برنامه در فروم با وجود فواید زیادش، تنها با مشارکت جمعی دوستان قابل انجام خواهد بود و در صورت عدم مشارکت، شور و شوقی برای ادامه نخواهد داشت.

می‌دانم که دوستانی در فروم هستند که دستی بر آتش نقد دارند و یا در مورد نقد عکس علاقمند هستند. این دوستان در صورتی که مایل باشند، می‌توانند کارگردانی یکی از هفته‌های نقد عکس را با عکس منتخب خودشان بر عهده بگیرند که اتفاقا برای همه ما بسیار مفید خواهد بود که از زوایای دید مختلف به این بحث پرداخته شود.

-----

عکس منتخب این هفته، عکس زیر است که استثنائا بخاطر تعطیلات تا پایان هفته بعد برای نقد آن فرصت باقی خواهد بود.

منتظر خواندن نقدهای دوستان بر این عکس هستیم...

[Amateur]

درود بر دوستان و سپاس بر دکتر روشن گرامی که همواره برافروزنده ی چراغ سخن و اندیشه در سرتاسر این انجمن (به ویژه در این تالار) بوده و هستند.

آغاز دیگرباره ی نقدهای هفتگی را باید رویدادی خجسته شمرد و قدر دانست.
باور کنید که اگر دوستان، ارزش و اهمیت این گفتگوها را می دانستند آسان از کنارش نمی گذشتند و هر کس درباره ی هر عکس حتا اگر شده یک جمله می نوشت و یک ابراز نظر ساده میکرد. چه بسا آنچه که یک دم به خاطر ما میرسد و هنوز ناپخته و پریشان است، بتواند جرقه ای در برافروختن شعله ای گران باشد. آری، یک اشاره یا یک نشانه، گاه میتواند راهگشایی بس ارزنده و سرنوشت ساز شود.

دوستان برای شرکت در این گفتگوها لازم نیست که ما حتماً استاد نقد و صاحب نظری بزرگ باشیم!
همان گونه که دکتر روشن نیز گوشزد کردند ما اینجا گرد آمده ایم که دیدن و اندیشیدن و سنجیدن و گفتن را تمرین کنیم.
ما اینجا هستیم که قفل سکوت را بشکنیم و جسارت بورزیم و هر آنچه که یک عکس در ما بر می انگیزد، بر زبان بیاوریم و بنویسیم.
...


و اما در مورد این عکس:

دیوار کاهگلی، زمین خشکیده، نخاله های ساختمانی، چند گیاه هرز و بی رمق، توده ای از شیشه های شکسته و فرسوده، یک اسفنج روغنی دور انداخته شده و اما... و اما بازتاب یک انسان در یکی از شیشه ها. بازتاب یک عکاس که دارد این صحنه را ثبت میکند.

اگر عنصر انسانی را از این تصویر برداریم، هیچ عنصر چشم نوازی در عکس، برجا نمی ماند!
بازتاب انسان، نقطه ی قوت این عکس و در واقع، تنها چیزی است که به این تصویر، معنا و جان بخشیده است.

عکس را بدون بازتاب انسان ببینید.
بدون انسان در این عکس، چه عناصری هست؟
یک مشت عناصر فرسوده و شکسته و خشکیده و خاک آلود و کثیف و دور انداخته شده!
حتا وجود چند موجود زنده (یعنی گیاهان یا علفهای هرز) نمیتواند به این تصویر، جان ببخشد و نفسی بدمد! آنها هم خسته و خاکی و دلمرده و در حاشیه اند و اصلاً بعنوان یک چیز متفاوت در این عکس به چشم نمی آیند.

آنها هم مثل دیوار و زمین و شیشه ها و نخاله ها حرفی برای گفتن ندارند. نه اینکه هیچ حرفی نداشته باشند! حرف تمام این عناصر: دوری و بیگانگی از طراوت و زیبایی و تازگی و در یک کلام: جدایی از روح زندگی است. بیان بیهودگی است.
تمام عناصر این عکس (بجز انسان) وا نهاده و پس زده و بیکار مانده و دور انداخته شده به نظر می رسند. و این آن چیزی نیست که انسان میخواهد!
انسان (به ویژه: هنرمند) در هر ویرانه و خرابه ی خاموشی، به دنبال نشانه ای از هستی و کورسویی از امید می گردد.

عکاس در این عکس، هیچ نشانه ای از آنچه که انسان میخواهد ببیند و دوست دارد باشد، نیافته است!
اما اینک که هیچ عنصری از حیات نیست چه باید کرد؟!

عکاس، بازتاب خودش را در یکی از شیشه ها می بیند و عاشقانه به آن چنگ می زند. چرا که او خود اکنون تنها عنصر و نماینده ی هستی در این صحنه است و عاشقانه باید بازتاب خویشتن را چون نشانه ای از روح زندگی، پاس بدارد و به ثبت برساند.
و چه نیکو که با دوربین، چهره ی خود را نمی پوشاند و این عنصر زندگی را در این تصویر مرده، بدون نقاب دوربین، به نمایش میگذارد.

در این عکس (که اینهمه ساده و بی تکلف و به ظاهر معمولی است) اهمیت و ارزش وجود انسان، به زبان می آید و با ما سخن می گوید.



.

[amir.komeily]

من دقیقا با این نقد موافقم. عکس بدون تصویر انسان انگار مردست و واقعا این عکس از اهمیت و ارزش انسان سخن میگه. ممنون از دکتر روشن بزرگوار چون من این عکس تو فروم که دیدم خیلی ساده از کنارش گذاشتم ولی با قرار دادن این عکس تو نقدها، تازه متوجه عمق هنر عکاس شدم. سپاسگذارم

[mohsenbgh]

سلام تنها چیزی که در این عکس نظر منو جلب کرد نحوه بدست گرفتن دوربین هست که عکاس برای این که صورتش مشخص باشه دوربینو کمی پایین تر از صورت نگه داشته.به نظر من اگر اینطور نمیشد بهتر بود و احساس بهتر و طبیعیتری رو منتقل میکرددر این حالت احساس میشه که عکاس فقط به تصویر خودش که در شیشه منعکس شده توجه داره و به مابقی عناصر توجهی نداره.با تشکر(احساس میکنم نظر من با نظر دوست قبلی 180 درجه اختلاف داره)

[amir.komeily]

سلام تنها چیزی که در این عکس نظر منو جلب کرد نحوه بدست گرفتن دوربین هست که عکاس برای این که صورتش مشخص باشه دوربینو کمی پایین تر از صورت نگه داشته.به نظر من اگر اینطور نمیشد بهتر بود و احساس بهتر و طبیعیتری رو منتقل میکرددر این حالت احساس میشه که عکاس فقط به تصویر خودش که در شیشه منعکس شده توجه داره و به مابقی عناصر توجهی نداره.با تشکر(احساس میکنم نظر من با نظر دوست قبلی 180 درجه اختلاف داره)

من هم موافقم اگه صورت عکاس دیده نمیشد بهتر بود ولی یک نکنه کوچیک به ذهنم رسید من این عکسو تو فروم self portrait دیدم اگه اشتباه نکنم که هدف عکاس افتادن خودش تو عکس بوده. منم اول خیلی گذرا از این عکس گذشتم ولی وقتی جناب دکتر روشن این عکسو برای نقد گذاشتن و من نقد دوست خوبمون amateur رو خوندم و دقت کردم دیدم واقعا این عکس جای صحبت داره. و فکر میکنم جناب دکتر روشن منظورشون از نقد، همین نقدیه که دوستمون داشتن. سپاسگذارم

[moein_m]

با احترام فکر میکنم بازتاب تصویر عکاس روی شیشه هم خیلی زنده وگیرا نیست و جانی به عکس نداده

[Moty]

با سلام به همه دوستان و تشکر از دکتر عزیز
دیواری کاهگلی و کهنه ،زمینی خشک و ترک خورده ،شیشه هایی شکسته و خاک خورده که حتی قدرت بازتاب چهره مردی که در ان می نگرد را به زور دارد، و بوته های سبز تکه اجر و کلوخ هایی و دیگر هیچ ....
عناصر این داستان هستند که قدرت بالقوه ای برای خلق لحظه ای درام و یا حتی تراژدی به خوبی دارد.... فضای رنگی کرم و قهوه ای با ترک های روی دیوار و زمین خشکیده تکه علف هایی بی جان ذهن ما را به کجا می برد?شاید روستایی متروکه در کویر
..... وجود تضاد های زیبایی مثل سنگ و شیشه ،زمین خشکیده و بوته علف هایی سبز و تشنه ،دیواری که به پایش پر از شیشه است و شاید در حسرت پنجره ای مانده و انسانی در میان این همه نا امیدی امیدوار از دیده شدن ...اما کجا?و انعاکسی از کی?شیشه هایی شکسته.... و شاید انعکاس مردی که خود قلبش مانند این شیشه ها و زمین و دیوار هزار پاره است....
ثبت زیبایی تنالیته رنگی کاملا هم خانواده کرم سبز و قهوه ای که به القای فضا کمک میکنه استفاده از المان های درست در کنار هم، البته کادر بندی به نظر من در سمت چپ تصویر چه در کنار و چه در بالا می تونست باز تر باشه که به نظر من میتونست بر قدرت روایت عکس بیافزاید
البته کاش عکاس نفری دیگر بود و نبود دوربین در دست مردی که در تصویر هست به قدرت عکس کمک بیشتری می کرد و وجود اون دوربین به نظر من به عکس و روایت لطمه زده البته وجود اون عنصر انسانی در عکس دقیقا به جا و تیزهوشی عکاس بود که به عکس نقطه برتری داد...استفاده از کادر و زاویه دید که تا حدی می تونست بهتر انتخاب بشه به نظر من از نقاط خوب و قوت این عکس هستند و ادیت جای کاربیشتری رو می طلبه
ممنون از ثبت و اشتراک این تصویر
و ببخشید اگه زیاده گویی کردم

[Amir Abdolpanah]

درود ...

من هم می خواهم از زاویه ای کمی متفاوت تر از آنچه در پست های قبلی به آن اشاره شده است به عکس نگاه کنم.

شیشه های برش خورده و بعضا شکسته و قدیمی که گوشه ای، در فضایی به قول دوستان مُرده و عاری از حیات و جنب و جوش، عاری از زندگی و نشاط جمع آوری شده اند. شیشه ها بسیار شبیه به هم هستند شاید تفاوت های کمی از نظر ابعاد و شکل داشته باشند اما مشابه هستند. عنصر اصلی دیگر این عکس از دید من بازتاب تصویر عکاس در یکی از قاب هاست.

نکته ای که برای من نمود بیشتری پیدا می کند، متمایز شدن یکی شیشه خاص از جمع است، به دلیل حس متضادی که نسبت به فضا در آن ایجاد شده است، یک موجود زنده (در اینجا خود عکاس) در فضایی مخالف. انعکاس کم رمق برای من نشانی از خاطرات محو شده در حافظه شیشه دارد. گویی ناظری بوده است و اکنون راوی شده است برای بازگویی قسمتی از خاطراتش ...

عکس زیبایی است، به شخصه ترجیح می دادم که دوربین اصلا در انعکاس مشخص نمی بود.

[hossein137]

بنده فکر میکنم با این روند.حرفی نزنم بهتره.ممکنه بقیه.من رو به دید آدم کم ذوق/بی هنر/کج سلیقه/عکس ندیده/خارجی پسند/دنیا ندیده و ... نسبت بدند.هر چند ممکنه همه ی این ها درست باشه.
اما فکر میکنید بالا بردن!!! یک سلف پرتره تا این حد لازمه؟ حتی اگه کار یک عکاس فوق حرفه ای باشه؟
ما قراره چه چیزی رو نقد کنیم؟ چه عنصر مبهمی تو این کادر قرار داره؟ آیا کارگردانی شده بوده یا اسنپ شات؟ در اصل مفهوم ها انقدر گویا و روان هست که حتی اگر اسنپ شات هم باشد ارزش این تعریف و تمجید رو داشته باشه؟
قراره ما با نقد این عکس به چه درجه ای برسیم؟
فرض بگیرید من از نقد هیچ چیزی نمیدونم.که حتما" هم درسته (این رو خودم هم تایید میکنم) منتها منی که هیچ چیز از نقد عکس نمیدونم.چطور با این متون میتونم پیشرفت کنم؟
خلاصه این که تعجب میکنم از درک این همه مفهوم از یک عکس که خودم هیچ کدومش رو بهش نرسیدم (این یکی هم به حتم مربوط به نداشتن ذوق هنری است)

[Amir Abdolpanah]

بنده فکر میکنم با این روند.حرفی نزنم بهتره.ممکنه بقیه.من رو به دید آدم کم ذوق/بی هنر/کج سلیقه/عکس ندیده/خارجی پسند/دنیا ندیده و ... نسبت بدند.هر چند ممکنه همه ی این ها درست باشه.
اما فکر میکنید بالا بردن!!! یک سلف پرتره تا این حد لازمه؟ حتی اگه کار یک عکاس فوق حرفه ای باشه؟
ما قراره چه چیزی رو نقد کنیم؟ چه عنصر مبهمی تو این کادر قرار داره؟ آیا کارگردانی شده بوده یا اسنپ شات؟ در اصل مفهوم ها انقدر گویا و روان هست که حتی اگر اسنپ شات هم باشد ارزش این تعریف و تمجید رو داشته باشه؟
قراره ما با نقد این عکس به چه درجه ای برسیم؟
فرض بگیرید من از نقد هیچ چیزی نمیدونم.که حتما" هم درسته (این رو خودم هم تایید میکنم) منتها منی که هیچ چیز از نقد عکس نمیدونم.چطور با این متون میتونم پیشرفت کنم؟
خلاصه این که تعجب میکنم از درک این همه مفهوم از یک عکس که خودم هیچ کدومش رو بهش نرسیدم (این یکی هم به حتم مربوط به نداشتن ذوق هنری است)

می دونید حسین جان، دقیقا قضیه "هر کسی از سر خود شد یار من" هست. امکانش هست که خیلی از این چیزهایی که نوشته می شود چیزی نباشد که در ذهن عکاس بوده باشد یا عامدانه و آگاهانه در عکس گنجانده شده باشد، اما مهم نیست. دیدن یک فیلم یکسان در من و شما و کارگردانش در کنار هم تجربه های متفاوتی را باعث می شود، چون پیش فرض های ذهنی هر فرد که سابقه در گذشته و اطلاعاتش دارد، متفاوت از همدیگر است.